De massa is meedogenloos, het snelrecht van Social Media.

Iedereen heeft wel eens iets gedaan in zijn leven waarvan hij of zij later dacht, dat was niet zo netjes. Ook ik heb wel eens staan paaldansen in een verkeerde tent in Amsterdam of onterecht verkeerde dingen gezegd. Dat kan, dat gebeurt ons allemaal. Zolang er niemand mee gekwetst wordt, hetgeen je je bij mijn paaldans-act kunt afvragen, kun je hooguit jezelf belachelijk maken.

Op Social Media gebeurt dit ook.

Bij voorgenoemde voorbeeldjes blijft het aantal mensen dat er kennis van neemt beperkt, maar tegenwoordig hebben we social media. Dat is leuk, maar kan ook lastig zijn. Zo was ik enkele maanden geleden in de vervelende situatie dat ik, mede door alcohol, van mijn kruk viel in een kroeg in Eindhoven. Een van mijn stapmaatjes kan het toen niet laten om dit meteen op Twitter te zetten. Gelukkig zonder foto, maar veel mensen uit Eindhoven weten dit ondertussen. Jammer, maar met deze schande moet ik maar leren leven. Ria bedankt! Mijn versie van het verhaal is natuurlijk heel anders, mijn voet bleef hangen achter mijn jas en daardoor viel ik.

Over de schreef.
Een ander verhaal is het wanneer je iets doet dat in de publieke opinie echt niet kan. Ik heb dit zelf onlangs gehad met een plagiaatkwestie, maar er zijn de laatste weken steeds meer voorbeelden voorbij geschoten die voor mij aanleiding zijn dit stuk te schrijven. Iedereen die actief is op Social Media weet ondertussen van de Marrokaans schoffies uit Gouda die een meisje van haar fiets beroven en haar ook nog fysiek belagen. Deze beelden, nota bene door de daders zelf op Internet gezet, wekten veel afschuw op bij een ieder die de beelden zag. Voor wie onder een steen heeft gezeten, hierbij nogmaals de beelden. Uiteindelijk heeft het ook het reguliere nieuws bereikt en zijn de daders geïdentificeerd.

Als wij op Social Media over konden gaan tot fysieke uitvoer van straffen via het eigen rechter spelen, dan hadden deze jongens het zwaar gehad. Ik weet dat ik de foto die hier bij staat, toen nog zonder zwarte balk, voorbij zag komen in een Tweet van Jeroen van Inkel, en ik deze meteen doorstuurde binnen mijn netwerk. Ik kreeg daar een reactie op of het wel zo netjes was om iemand publiekelijk aan de schandpaal te nagelen. Toen ik de betreffende persoon de video doorstuurde, hoorde ik hem niet meer. Zijn reactie was goed, moeten we iemand op Social Media meteen maar veroordelen, of moeten we eerst meer weten?

Over deze zaak weten we nu genoeg, dus een publieke veroordeling is denk ik op zijn plaats. Maar we weten het niet altijd.

Impulsiviteit.
Social Media is snel. Een bericht op Twitter is vluchtig en lijkt onschuldig, maar dat is niet altijd zo. Eerder vandaag schreef ik al over de case van Petra de Boevere (@slijterijmeisje), waarin zij te maken kreeg met een man op Twitter die echt te grof was. Een ieder die de conversaties heeft gezien en de uitspraken van deze man naleest is het over eens. Dit kan echt niet. Wat niet iedereen weet is dat zij wel contact heeft opgenomen met de mogelijke werkgever van deze man, omdat hij dat duidelijk in zijn profiel had staan. Petra deed vervolgens iets dat niet iedereen kon waarderen. Zij verzamelde een deel van deze conversatie, plaatste dit in Slideshare en deelde deze vervolgens via Twitter.

Hier kwamen veel lovende reacties op en de betreffende man was op Social Media al gelynched. Wat echter nog niemand zeker wist, was of de man echt was wie hij zei dat hij was, of dat er sprake was van identiteitsdiefstal. Daarom kwamen er ook terechte opmerkingen of Petra de Boevere (@slijterijmeisje) wel op deze manier haar invloed moest inzetten. Want als het iemand anders was die bezig was deze man te benadelen, dan was de aangerichte schade tegen zijn persoon enorm. Ondertussen is bekend geworden dat deze man daadwerkelijk uit eigen naam handelde, hetgeen de hele zaak nog triester maakt.

De schade die Elswout verzekeringen, de werkgever van de dader, hier mee op kan lopen is groot. Zelfs bestaande klanten hebben al gereageerd op de blog van Slijterijmeisje. Dat de dader hiermee zijn baan op het spel heeft gezet lijkt mij onomkeerbaar. Hij heeft het imago van de werkgever direct in gevaar gebracht en op basis hiervan kan ontslag op staande voet plaatsvinden. Dit lijkt mij ook terecht, maar dat hoef ik niet de beoordelen.

Het goede voorbeeld.
Hoe vreemd het ook klinkt, de dader heeft ook iets bijgedragen aan de maatschappij. Hij heeft laten zien dat werkgevers wel degelijk iets moeten doen met het gedrag van hun medewerkers op Social Media. Medewerkers moeten zich bewust worden van de gevaren die er schuil gaan in de boze wereld van Social Media. Je kunt hier niet ongestraft alles zeggen en doen wat je wilt.

Het snelrecht van Social Media.
Wanneer er ook maar enigzins vermoed wordt dat er iets niet klopt ben je de pisang. Of het nu terecht, onterecht, bewezen of onbewezen is. En eigenlijk vind ik dit een enge gang van zaken. Ik weet dat ik er aan meedoe, maar ook ik heb mijn twijfels over deze tendens. Als massa zijn we meedogenloos. We veroordelen iemand op basis van eenzijdige mini-informatie. Ik denk dat we als (micro-)bloggers toch objectiever naar zaken moeten kijken.

Voordat we en masse beginnen aan virtuele lynchpartijen moeten we als individu nadenken. De schade die iemand toegebracht kan worden kan onherstelbaar zijn. We wensen geen herhaling van de geschiedenis, we zijn ondertussen een stuk verder ontwikkeld. We hebben een eigen mening, maar laten we die niet te impulsief laten beïnvloeden.

Laten we eerst nadenken met ons gezonde verstand, voordat we een oordeel vellen en meelopen met de massa. We zijn geen kudde-dieren, toch?

About JW

Jan Willem Alphenaar - spreker en kennisdeler.
This entry was posted in Social Media ontwikkelingen and tagged , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , . Bookmark the permalink.

16 Responses to De massa is meedogenloos, het snelrecht van Social Media.

  1. Senol Tapirdamaz says:

    ben het helemaal met je eens.
    Iedereen moet voor zichzelf nadenken wat voor effect een bericht kan hebben.

    Wellicht zou een gecontroleerd account zoals de sterren die hebben ook kunnen bijdragen?

  2. Edwinres says:

    Goed stuk en daar moeten wij zeker bewust van zijn. De factor dat het wordt vereeuwigd, dat niet alles direct lijkt zoals het van te voren lijkt…. er door een hype domme foto’s worden doorgeplaatst, denk aan de pedofiel in amsterdam onlangs waarbij er een heleboel de foto twitterde van de verdachte waarbij ook nog onschuldige kinderen stonden. Enkel om als eerste het nieuws te brengen.

    En toch, hoeveel zaken zijn er nu echt fout gegaan in de beschuldiging aan een persoon? Want ook daar is de massa goed in, wisdom of crowd heeft ook een corrigerend geheel in zich.

  3. Gert Jan says:

    Wat een goed item. Persoonlijk heb ik nogal moeite met iedereen die social media ziet als een kanaal waar je probleem kwijt kan of waar je een negatieve mening kan uiten. De kracht van social media is juist het delen van positieve ervaringen.

    Als iemand op social media laat weten dat een bepaald persoon niet leuk is om te volgen , dan hoef ik dat ik principe niet te weten als ik deze persoon niet volg of als vriend heb. Als dat wel zo is heb ik zelf wel de redenen om iemand te ontvrienden of niet meer te volgen.

    De positieve bijdragen van mensen op social media maken mijn leven juist makkelijker, rijker en beter. Nuttige informatie, handige sites, goede plekken op de aarde. Daar heb ik iets aan. Dat wil ik weten.

    Social media heeft twee kanten. Denk na over wat je deelt en wat je zegt over anderen. Houd in je achterhoofd wat er allemaal toe kan leiden voordat je iets op een kanaal zet. Wees verstandig met wat je doet.

    Dus laten we als snel-rechters maar actie maken met regels over het delen van welke content. Het woordje #fail heb ik iets te vaak gelezen. Klanten met klachten, het weer is niet goed, de accu is op, etc, etc. Ik ben positief over social media en de kracht, laten we het dan ook zo gebruiken.

  4. Het is zeker een interessante case en die heeft wat mij betreft twee kanten.

    Controle is vaak ver te zoeken. De meest boeiend in mijn persoonlijke sfeer is dat ik op bol.com in een review van Werken Nieuwe Stijl beschuldigd wordt van plagiaat…. op mezelf. (dat laatste staat er echter niet bij). Er staat dat ik letterlijk stukken zou hebben gekopieerd van Arjan Hooieveld’s werken2.0 blog. Tja, ik heb op HNWblog vooraf hele paragrafen gepubliceerd om feedback te krijgen. Die heeft Arjan, met toestemming, overgenomen op zijn blog (met mijn naam erbij, maar lezen is lastig natuurlijk). Enige vorm van check en dubbelcheck is niet mis.

    Echter, het recente geval van Petra vind ik dat ook de kracht wel laat zien. Mijn eerste gedachte was dus ook: is hij het echt of is het een concurrent die het bedrijf schade probeert toe te doen? Het is dus blijkbaar echt, dan is de schade wat mij betreft ook terecht. Alleen dat wisten we nog niet toen de kudde oordeelde.

    Zelf zie ik ook veel waarde in het ‘lynchen’, immers kan je op deze manier de oplichters en charletaans makkelijker dan ooit eruit halen. Waarbij we natuurlijk moeten opmerken dat wat voor de één een oplichter is, voor de ander een fantastische zakenpartner kan zijn. Het ligt vaak ook aan je uitgangspunten in zaken doen.

  5. Marc Dubach says:

    Ja, soms is Twitter net het echte leven. En als je daar domme dingen doet kan dat ook je kop kosten. Hier wordt het inderdaad uitvergroot. Maar overschat niet wat er gebeurt. Dat deze man schade gaat lijden van zijn daad is evident. Maar Elswout, mits ze goed reageren, en dat hebben ze gedaan, zal er nauwelijks iets van merken. Althans, dat is mijn bescheiden mening.
    Tegen niet al te slimme opmerkingen is geen kruid gewassen. Bezint eer ge begint geldt overal en dus ook online.

  6. Paul Scholte says:

    Mooi verwoord JanWilem. En zeer mee eens.

    Social Media zijn meedogenloos. Jouw eigen kroeg ervaring illustreert dat ieder verhaal ook een andere kant heeft. En wie ben ik om aan een van beide kanten te twijfelen. Ik was er niet bij. Tweets laten meestal maar een kant zien. En dat geldt zeker voor tweets die de moeite waard gevonden worden om te retweeten. Genuanceerde tweets zijn minder leuk. Zolang je onder vrienden bent is het nog daar aan toe. Maar met drie retweets komt je dommigheid bij volstrekt onbekenden, en wordt het een abstract “kijk hem eens” verhaal. Een soort cartoon.

    Ik ben niet zo optimistisch over de matigende invloed van de wisdom of the crowd. Dat betekent niet dat misstanden niet aan de kaak mogen worden gesteld. Maar maatvoering is belangrijk. Op de eerste plaats voor degene die een misstand op Twitter zet, maar wellicht nog meer voor degene die retweet.
    Ook op Twitter verdient een dommerik immers een tweede kans. En daarin zijn social media echt anders dan het echte leven.

  7. Roza says:

    Goed verwoord !

    Wat mij vooral geboeid heeft gehouden de afgelopen dagen is het “opvolgen” van wat er gezegd wordt in plaats van zelf je oordeel vellen…De ene na de andere twitteraar prees het gedrag van @slijterijmeisje en er werden weinig kanttekeningen gezet bij haar acties.
    Zo is er keer op keer klakkeloos overgenomen dat de man uit naam van zijn bedrijfsfunctie twitterde. Hetgeen voor mij niet uit de in de slide getoonde beelden te halen was. Hij had een link naar de website van zijn bedrijf staan en in zijn beschrijving stond wat zijn functie was.

    De dame in kwestie reageerde, terecht, op de zeer grove tienertaal die deze man bezigde….Het erbij halen van zijn bedrijf, de aanzet tot imagoschade werd door haar zelf gedaan en vervolgens nog een keer uitvergroot. Ik kan me niet eraan onttrekken dat er hier een ander motief speelde dan een voorbeeld stellen.
    Hiermee werd volledig over het hoofd gezien dat het bedrijf op geen enkele manier verantwoordelijk is voor wat het personeel buiten kantoortijden uitspookt. Dit werd overigens door meer twitteraars aangekaart, maar even gemakkelijk van tafel geveegd.

    Ook na de reactie van het bedrijf en excuses van de meneer in kwestie, bleef @slijterijmeisje privézaken: “nee hij heeft geen problemen thuis, ook op het werk had hij geen ontevreden klanten…”over hem twitteren aan haar duizenden volgers. (deze tweets zijn inmiddels verwijderd)

    Het had mij eerlijk gezegd niet verbaasd als het bedrijf in kwestie de eventueel geleden schade zou verhalen op haar.

    Wat ik eruit leer? We zijn ondanks onze technologie en kennis nog niet veel verder dan de tijd waarin mensen zonder eerlijk proces op de brandstapel konden belanden…is dat niet de echte trieste waarheid van deze case? We beschikken over de meest geavanceerde middelen om onze eigen mening te kunnen volgen en zijn al lang niet meer afhankelijk van wat de dorpsomroeper namens de dorpsraad moet vertellen….en toch geloven we nog steeds liever degene die het hardste roept…

    “You cannot depend on your eyes, when your imagination is out of focus”

  8. Sushma says:

    Leuk onderwerp!

    Ik als actief FB-gebruiker en twitteraar denk dan ook altijd goed na voordat ik een comment of tweet plaats. Je weet dat het om het Internet gaat. Je weet dat het via via via bij iedereen terecht kan komen. Eigen risico mensen… ! Sociale media is niet meer weg te denken in de huidige samenleving en de consequenties die hieraan hangen, dus ook niet. En nee we zijn geen kudde-dieren, maar, ik moet toegeven, af en toe is het wel heerlijk om te scrollen tussen de trending topics en er een ter-info retweetje van te maken voor je eigen vrienden, zonder dat je er het fijne van weet… 😉

  9. Pierre says:

    Genuanceerd artikel dat de vinger op precies de zere plekken legt, stemt tot nadenken. Overigens heb ik wel meteen gereageerd op de tweets van @slijterijmeisje en laten weten dat de manier waarop zij tekeer gaat niet kan. Maar elk argument werd direct van tafel geboerd, ik kan me dus helemaal vinden in de reactie van Roza!

  10. Brambo says:

    Toen ik de slides onder ogen kreeg van @slijterijmeisje kon ik mijn ogen niet geloven… dit kon toch niet echt waar zijn?

    Kan toch niet waar zijn dat je anderen zo beledigt, en dat je signalen (“ik weet waar je werkt!”) totaal negeert. Nee, deze man ging toen eens vertellen dat potentiele klanten zijn werkgever totaal niet boeien.

    Maar kan toch niet waar zijn dat je de gedragingen van een individu gaat doorvertalen in een oproep om zijn werkgever te bannen?

    Wat zou Elswout Verzekeringen nu moeten doen? Goede stap is al gemaakt om @slijterijmeisje hun excuses aan te bieden. Volgens mij kun je medewerker ontslaan, niet om zijn beledigingen richting vrouwen, maar wel om zijn uitlatingen over zijn werkgever.

    Laten we blij zijn dat anderen zo dom zijn om zulke teksten, foto’s of video’s het web op te gooien, dan hebben wij voorbeelden genoeg om meer bewustwording te creëren over gebruik Social Media.
    Risico is wel dat straks geen enkele werknemer meer durft om gebruik te maken van social media, of zal het zo’n vaart niet lopen?

  11. Terechte vragen bij dit item. Doet me ook denken aan zaak rond Yuri van Gelder. Iedereen sprak al van coke, terwijl dat officieel nog niet bevestigd was. Verbaasde me toen ook om de collectieve mening rondom die zaak.

  12. Menno Beker says:

    ben het helemaal mee eens dat de hetzes via social media toch wel aardig zorgwekkend zijn, hoewel het wel een interessante kijk in de ware aard van de mens geeft. Er lijkt heel erg veel opgekropte frustratie te zitten in vrijwel iedereen, en social media wordt dan, vaak omdat het anoniem is, als uitlaatklep gebruikt voor al deze frustraties. Social media is dus alleen een tool geworden voor deze uitingen, maar wat veel interessanter is is de vraag waarom de hedendaagse mens zo gefrustreerd is…

  13. Paul Kemper says:

    In de laatste 30000 jaar is de mens niet wezenlijk veranderd, dus ook op social media zullen we nog wel een aantal onterechte lynchpartijen tegenkomen de komende jaren. Jammer, maar waar.

  14. Pierre says:

    Wie de mogelijkheid heeft zou de hele timeline moeten lezen, dan zie je hoe men elkaar ophitst en hoe de-escalatie wordt ontmoedigd. Woorden als ‘slachtbank’ of ‘wie mij beledigt heeft een probleem’ zijn geen uitzondering. Uiteindelijk moet dat de case zijn, dus hoe ‘the wisdom of the crowd’ zomaar een illusie kan blijken te zijn evenals de vermeende dempende werking van ‘the crowd’ binnen sociale media, hoe een simpele reprimande kan ontaarden in bloeddorstige massa-hysterie, hoe gemakkelijk iemand een deel van zijn schare trouwe volgers kan aanzetten tot wat dan ook (‘volgen is een keuze’, dat zegt het Slijterijmeisje vaak, hoe wrang klinkt dat nu), hoe gemakkelijk een kreet een feit wordt, hoe je met een paar simpele woorden iemand een fijn profiel geeft (‘meet XXX, iemand die blablabla en alleen maar vrouwen volgt…’), etc, etc, en niet, in elk geval veel minder het focus op een warrige man die over de schreef gaat

  15. Paul says:

    Goed verhaal. Je hebt gelijk, iedere verkeerde opmerking of actie wordt meteen uitvergroot en veroordeeld. Waar je je normaal zou schamen in een kleine, besloten groep, is het bereik nu ineens veel groter. Een van de weinig negatieve kenmerken van social media als je het mij vraagt.

    De vraag is echter of de impact ook even erg is. We moeten namelijk niet vergeten dat heel veel meningen en reacties op social media komen van mensen die niet direct betrokken zijn en dat ook niet willen zijn. Anders gezegd: ze schreeuwen maar een beetje met de massa mee… En dat is niets nieuws. Daar zijn we al eeuwen heel erg goed in.
    De snelheid waarmee het gebeurt is alleen vele malen groter.

    Kortom, je kunt er vanuit gaan dat men het weer net zo snel vergeten is als dat het opgekomen is en weer doorgaat met de orde van de dag.

  16. Sociale of Asociale Media ? – JW, dank voor het heldere, onderzoekende artikel.
    Juridisch zullen er nieuwe begrippen moeten worden geformuleerd. Slijterijmeisje heeft relatief groot publiek; gelden voor Twitter-accounts met veel followers (hoeveel?) andere normen dan voor accounts met weinig fans ? Moeten voor Twitter regels gelden vergelijkbaar met het analoge begrip ‘openbare ruimte’ omdat iedere tweet theoretisch door iedereen gelezen kan worden ? De website kan door iedereen worden gelezen, maar het is geen openbare ruimte. Een bedrijf, Twitter Inc., bepaalt de regels.

    In Duitsland nu een voorbeeld hoe je met social media een belangrijke openbare ambtsdrager onder druk kunt zetten. Minister van Defensie Zu Guttenberg is beschuldigd van plagiaat in zijn dissertatie. Er is een crowdsoursing project gestart volgens het wiki-principe, waar iedereen stukken uit de dissertatie kan plaatsen die van anderen zouden zijn gekopieerd zonder bronvermelding. Kan dat juridisch door de beugel of is het smaad ? – http://de.guttenplag.wikia.com/wiki/Plagiate

    De EU heeft moderne richtlijnen nodig – internetgebruikers zullen hier moeten pionieren.

    jutien vd steen is jurist en communicatie-specialist

Comments are closed.