Case: DSBTheMovie

Gepubliceerd op Decommunicatiedesk.nl

Wat vooraf ging
19 oktober 2009 ging de DSB Bank failliet. Een drama voor de vele slachtoffers en de medewerkers. In die periode zat ik veel in de auto, tijd die ik voornamelijk gebruikte om ideeën uit te werken. Zo zou ik voor Marketingfacts een artikel gaan schrijven over crowdsourcing, maar ik had geen idee waar het over zou moeten gaan. De laatste twee weken werd het nieuws beheerst door de DSB Bank. Je kon geen krant of nieuwssite openslaan of het ging over DSB. Je kon geen tv-zender aanzetten of Scheringa, Wouter Bos of Pieter Lakeman was in beeld Op die 19e oktober geschiedde wat er al aan zat te komen. De DSB Bank werd failliet verklaard. Op 20 oktober, tijdens het dagelijkse verveelmoment in de file, zat ik na te denken over de gevolgen van dat faillissement. Doordat er in Nederland een depositogarantiestelstel bestaat, zullen de rekeninghouders tot een bedrag van 100.000 euro schadeloos gesteld worden. Het geld dat hiervoor nodig is wordt bij de andere banken in Nederland opgehaald. Dus ook bij de staatsbanken waar wij als belastingbetaler mede-eigenaar van zijn. Scheringa ging ons dus allemaal geld kosten. Toen Scheringa vervolgens aankondigde een boek te gaan schrijven en een film te maken over hoe hij kapot was gemaakt, raakte ik lichtelijk geïrriteerd. Hij kostte ons allemaal geld als belastingbetaler en dan moesten wij hem ook nog eens betalen om te horen hoe hij ons geld had gekost? Dat rijmde niet helemaal in mijn hoofd.

Iedereen die je sprak die dagen had een mening over de DSB-affaire. Lakeman was een held – of Lakeman was de aanstichter. Scheringa was een oplichter of Scheringa was een krachtige ondernemer. Allemaal verschillende meningen die je niet terugzag in al het mediageweld. Toen ontstond bij mij het idee voor mijn artikel over crowdsourcing: we maken zelf een film over DSB via crowdsourcing om de mening van de crowd samen met de crowd weer te geven. De projectnaam moest DSBTheMovie worden.

De eerste stappen
Na dit voor mij volstrekt heldere idee te hebben neergelegd bij allerlei mensen in mijn omgeving, vond ik na vele kritische afwijzingen en voor-gek-verklaringen eindelijk een partij die mijn hersenspinsel begreep: de redactie van Marketingfacts. Matthijs van den Broek, hoofdredacteur van Marketingfacts, zag er wel iets in en gezamenlijk spraken we af om te gaan werken aan het projectplan. We wisten nog niet precies wat we gingen doen, want beiden misten we elke ervaring met het maken van films of het uitvoeren van een crowdsourcingproject. Wat we wel wisten was dat dit een leuk idee was.
Volgens Matthijs zou dit idee misschien nog wel eens de pers kunnen halen. Als voormalig PR-consultant dacht ik dat hij te veel droomde. Zo nieuwswaardig kon dit toch niet zijn? Een groter ongelijk kon ik niet hebben, is later gebleken.

We wisten dat we social media, ons expertise-veld, zouden inzetten voor dit project en zodoende registreerden we op alle sociale netwerken accounts met de naam DSBTheMovie. Zo ook op LinkedIn. Daar hadden we een groep aangemaakt getiteld DSBTheMovie en een korte beschrijving dat het ging om het crowdsourcing filmproject over de DSB Bank.

Wanneer je, een week na het faillissement van een bank een dergelijke groep registreert op een sociaal netwerk, loop je een risico. Het is namelijk de tijd dat elke journalist druk op zoek is naar meer achtergrondinformatie. Zo ook het maandblad Quote. Henk Willem Smits, redacteur bij Quote, was op LinkedIn aan het zoeken naar extra informatie over de bank, toen zijn oog viel op onze groep. Binnen een uur had hij mij getraceerd en hing hij aan de telefoon. Op zijn vraag wat ik van plan was, schetste ik heel kort het idee: met behulp van crowdsourcing een film maken om de mening van het Nederlandse publiek weer te geven. Op de vraag wanneer we gingen starten, antwoordde ik heel enthousiast: morgen. We zouden namelijk een eerste aankondiging plaatsen op Marketingfacts om ideetjes te verzamelen over hoe we zo’n project moesten aanpakken.

Dat ene telefoontje veranderde de planning en uiteindelijk mijn leven. Dezelfde middag stond er namelijk een artikel op Quotenet.nl, de website van Quote, met als titel: ‘Hij komt: DSB The Movie’. Enigszins enthousiast lazen we het artikel. Dit zette ons onder druk om het projectplan snel af te maken en de eerste oproep te schrijven voor Marketingfacts. Gelukkig, dachten we, wordt een artikel op Quotenet niet zoveel gelezen. Helaas, dat artikel werd dus wel door andere journalisten gelezen die op zoek waren naar nieuws over de DSB Bank. Dus dezelfde avond kopte het AD op hun website met: ‘Eerste DSB-Film al in de maak’. Later die avond volgde ook Dagblad de Pers.

Die nacht heb ik niet geslapen en heb ik gewerkt aan een persbericht, een eerste voorlopige website en een artikel voor op Marketingfacts.

Geleefd door de media
Op 27 oktober 2009 kopte De Telegraaf op de voorpagina met een artikeltje: ‘Internetters maken film over DSB’. De telefoon bleef gaan die dag. BNR, 3FM, Emerce, Omroep Brabant, Radio 1, NRC Handelsblad, Elsevier, RTV Gelderland en vele anderen wilden van mij het verhaal en de motivatie erachter horen. Ik heb die dag meer media gesproken dan ooit in mijn hele leven en ik was die dag ineens een bekende Nederlander. Echt bewust heb ik het niet meegemaakt, ik leefde die dag op de automatische piloot. De mediatrainingen die ik voorheen verzorgde voor klanten kon ik nu zelf in de praktijk brengen. Een echte vuurdoop.

Het logo crowdsourcen
Om toch met iets te komen zodat de mensen die over het verhaal hoorden ook iets konden doen met het project, hadden we bedacht te beginnen met een logo-ontwerpwedstrijd. Een eenvoudige vorm van crowdsourcing waarbij diverse mensen een logo konden ontwerpen waarop het publiek zou gaan stemmen.

Toen een verslagteam van Editie NL kwam om opnamen te maken over het project, konden we deze opdracht ook meteen mooi aankondigen. Net als op onze website en de ondertussen ingerichte Social Media.

1.200 mensen in banen leiden
Na de eerste golf van media-aandacht hebben zich in die eerste dagen ruim 1.200 mensen aangemeld via een of meerdere kanalen om mee te kunnen werken aan de film. Op Twitter, via LinkedIn, via e-mail en via de telefoon. Omdat Matthijs van den Broek als hoofdredacteur van Marketingfacts hier niet teveel tijd aan kon besteden, had ik een probleem. Hoe vang je 1.200 enthousiastelingen op en hoe voorzie je die van de juiste informatie? Ik vroeg het gewoon aan die 1.200 mensen zelf. Wie wil de website maken? Wie wil onze Hyvespagina beheren etc… Uiteindelijk meldden zich daarvoor veel enthousiastelingen aan en kon ik dat gedeelte uitbesteden. Het enige criterium dat ik stelde was enthousiasme.

Bij de opdracht voor het logo hadden we meteen een deadline opgegeven voor het inleveren van het materiaal: 2 november. Een korte periode, maar we dachten zo voldoende tijd te hebben om het projectplan af te schrijven en op deze manier wilden wij het principe van crowdsourcing ook kunnen testen. Het projectplan is tot op heden nog niet af. We zijn er simpelweg niet meer aan toegekomen.

We hebben een logo!
Op 2 november hadden we 42 logo’s waaruit gekozen kon worden door de bezoekers van de website. Het winnende logo kreeg 300 stemmen.

Dit logo heb ik vervolgens diezelfde nacht door een drietal video-kunstenaars laten verwerken tot een teaservideo. Toen wij deze op 3 november via een persbericht verspreidden werd hij al snel overgenomen op meerdere websites en uiteindelijk zond RTL-Z de teaser meerdere malen uit tijdens de middaguitzending.

Na het logo hebben we dezelfde procedure uitgevoerd voor de soundtrack. Toen begon het echte werk: het filmscript.

Een filmscript crowdsourcen werkt niet
Via diverse platforms hebben we getracht een filmscript te maken. We hadden hiervoor een forum ingericht op de website waar mensen konden aangeven welke karakters en welke gebeurtenissen zij wilden terugzien in de film. Op een of andere manier was dit een te onduidelijke vraagstelling.
Daarom ben ik op zoek gegaan naar echte scriptschrijvers. Via LinkedIn kwam ik in contact met Andy Hoek en Hein Voorwinde. Andy had ooit een eigen film gemaakt en Hein was copywriter voor reclamefilmpjes. Beiden zagen een uitdaging in dit project om meer ervaring op te doen en dat was precies wat ik zocht. In amper twee maanden tijd hebben zij het script voor de film geschreven. Met behulp van input van gedupeerden, ex-medewerkers, interne documenten van de bank, mensen op straat en het nieuwsarchief van RTL-nieuws kwamen zij met een door de crowd gestuurd filmscript van 37 losse scenes.

3-2-1- ACTION
Nu het script klaar was moest er natuurlijk gefilmd worden. Via allerlei oproepen in de media riepen wij vriendengroepen, amateur toneelverenigingen, sportclubs, bedrijven tot en met sjoelverenigingen op om zich aan te melden voor het filmen van de scenes. Via de website konden groepen vanaf vier personen zich aanmelden om mee te doen. Elke groep zou drie willekeurige scenes ontvangen die zij dan volledig zelfstandig moesten repeteren, spelen, opnemen, monteren en aanleveren via de bekende video-websites. Op 2 januari 2010 hadden in totaal 86 groepjes zich hiervoor aangemeld. Via een complex planningsysteem in Excel heb ik het script verdeeld over al deze groepen. Zij kregen die losse scenes plus een korte handleiding, een karakterbeschrijving en een deadline van 20 februari.

Ik kon eindelijk een periode van rust nemen om alle ervaring van de voorgaande maanden te verwerken. Daar ging ik de fout in.

Wegens familieomstandigheden….
Een week voor het verstrijken van de deadline werd ik een beetje zenuwachtig. Ik kon pas acht inzendingen vinden op de videowebsites en we verwachtten er 240, namelijk 86 groepjes maal drie scenes.

Ik ging de groepen mailen om te informeren of het allemaal goed ging. Waren er onduidelijkheden, lukte het plaatsen op de website niet? En toen kwam het besef. We waren te vrijblijvend geweest. Door er niet bovenop te zitten was het bij veel groepen verwaterd. Het enthousiasme waarmee de meesten zich tijdens de feestdagen hadden aangemeld, was al weer lang en breed met de goede voornemens verdwenen. De eerste reacties op mijn e-mail waren dan ook niet veelbelovend. Op één dag kreeg ik twaalf mailtjes met dezelfde strekking; ‘wegens familieomstandigheden bij een van onze groepsleden….’. Bij het eerste mailtje reageerde ik nog begripvol en wenste ik ze veel sterkte met de pijnlijke situatie. Bij het zesde mailtje besefte ik dat dit de meest gebruikte smoes was.

Nieuwe ronde, nieuwe kansen
Ik had een probleem. Ik had nog niet eens materiaal om een halve film te maken. Een project waarmee ik ongepland naam gemaakt had was mislukt. Dit kon niet gebeuren. Niet voor mij, niet voor alle anderen die tot op dat moment zo enthousiast aan het project hadden gewerkt.
Er moest een oplossing komen en die vond ik wederom in de media-aandacht. Onder de noemer Nieuwe ronde, nieuwe kansen werd een persbericht uitgestuurd waarbij nieuwe groepen werden gezocht om de resterende scenes in te vullen. Dit werkte. Uiteindelijk hadden we eind april voldoende materiaal om een film te maken.

Eindmontage
In het begin van het project had ik afgesproken met een van de makers van de teaser-video dat hij de eindmontage zou doen. Echter, doordat het project zo uitliep was hij toen we uiteindelijk aan de slag konden, voor een wereldreis naar Australië. Om niet langer afhankelijk te zijn van anderen heb ik toen besloten om de eindmontage zelf te doen. Onervaren, maar wel gedreven. Via een bevriende relatie kreeg ik de beschikking over een Apple met montage-software. Via Youtube en allerlei websites leerde ik mezelf in een weekend de basisprincipes van videomontage. Uiteindelijk heb ik in twee weken tijd de film gemonteerd tot een toonbaar resultaat.

Première
Om mezelf een deadline te stellen hebben we een persbericht uitgezonden dat DSBTheMovie op 29 mei in première zou gaan. Een filmhuis in Eindhoven had aangeboden om de film gratis te vertonen. De pers nam dit bericht massaal over en ook enkele journalisten meldden zich direct aan voor de première. De film zou op 29 mei vier keer vertoond worden. ’s Middags voor de deelnemers aan het project en de pers, ’s avonds drie keer voor het publiek. Elke voorstelling was volgeboekt.
Cameraploegen, journalisten, allemaal waren ze aanwezig. We waren zelfs een hoofditem op het RTL Nieuws die avond.

Vier sterren
Van de schrijvende pers was het AD, de Telegraaf en de Volkskrant aanwezig. Zij spraken met acteurs, de scriptschrijvers, de regisseurs en mij over het project. Vervolgens keken we gezamenlijk de film. Het applaus achteraf was voor mij zeer bijzonder. Een project dat ontstond in de file op 20 oktober was nu, zeven maanden later, af. Met een eindresultaat dat ik in mijn stoutste dromen niet had kunnen bedenken. Een project dat in zeven maanden tijd mijn leven volledig op zijn kop heeft gegooid. De recensies waren boven verwachting zeer lovend. In de Volkskrant kreeg de film zelfs vier sterren.

Kracht van een Twitterbericht
Afgelopen december, ruim een half jaar na de première, was ik klaar met een betere eindmontage waarbij er meer aandacht aan de kleuren en het geluid was besteed. Doordat Youtube de tijdslimiet ophief voor videobestanden kon de film eindelijk online. Dit heb ik aangekondigd via een eenvoudig Twitter-bericht via de Twitter-account van DSBThemovie. Het enige dat er stond was: “DSBTheMovie staat nu online.”

En weer pakten de media het op. Een kwartier na het bericht op Twitter werd ik gebeld door NOS Headlines, wat tot een publicatie leidde. RTL-nieuws pikte het nieuws op en uiteindelijk begon het hele circus weer van voren af aan. Deze keer zonder een media-offensief of een doordacht PR-plan. Nee, simpel door het sturen van een berichtje op Twitter.

Internationale aandacht
Tijdens het proces van de film werd ik naar het Marketing Pioneers evenement in Amsterdam gelokt. Ik dacht om David Meerman Scott, schrijver van onder andere het boek New Rules of Marketing and PR te interviewen voor Marketingfacts. Dit bleek iets anders uit te pakken. Hij wilde mij interviewen op video voor zijn website. Hij heeft dit interview tevens verwerkt in zijn nieuwe bestseller Realtime marketing and PR. Drie van de 200 pagina’s uit dat boek gaan over DSBTheMovie. Het interview op zijn website leidde ook tot media-aandacht in Australië, Rusland en Portugal. Het bleek namelijk het eerste crowdsourcing filmproject ooit te zijn dat volledig via crowdsourcing was gerealiseerd.

En verder?
Ik reis nu wekelijks door het land om het verhaal achter de film te vertellen. Het is mijn beroep geworden om te spreken over social media, de toepassing ervan en uiteraard hoe je dit kunt inzetten om ideeën en dromen te realiseren. Door de film zijn er voor mij deuren open gegaan die anders altijd gesloten zouden blijven. Nog steeds duiken er artikelen op, nationaal en internationaal over dit project. Het wordt door velen als een schoolvoorbeeld gezien van crowdsourcing. In november 2010 won het project zelfs de Co-creation Award 2010. Een dankbare kroon op het vele werk. De film zelf heeft mij 800 uur aan tijd gekost en geen euro opgeleverd. Ik kan de film ook niet verkopen omdat deze door 408 vrijwilligers is gemaakt. Het enige dat ik nu kan aanbieden is het verhaal erachter en dat zal ik voorlopig ook doen. Er is al gevraagd naar een boek over het proces.


Meer info
www.jwalphenaar.nl
www.dsbthemovie.nl

DSBTheMovie in cijfers
De film is in zeven maanden tijd gemaakt zonder enkele vorm van financiering. In totaal hebben 408 mensen – amateurs en professionals – vrijwillig meegewerkt aan dit project. Elke deelnemer heeft zijn eigen activiteiten betaald. DSBTheMovie heeft tot nu toe een mediawaarde opgeleverd van meer dan twee miljoen euro, gebaseerd op advertentiewaarde. De film heeft op dit moment in 21 filmhuizen gedraaid. Op Youtube is de film van 52 minuten die vanaf 18 december 2010 online staat, al meer dan 3.000 keer bekeken.

About JW

Jan Willem Alphenaar - spreker en kennisdeler.
This entry was posted in Co-creatie and tagged , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , . Bookmark the permalink.

One Response to Case: DSBTheMovie

  1. Blijft een mooi verhaal. En hoeveel tijd dit gekost heeft! Nogmaals dank, met de opnames van “mijn” scenes hebben we in elk geval veel plezier gehad. En ook mijn kleine persmomentjes, maar vooral ook de ervaring met crowdsourcing. Ik heb daar ook veel van geleerd. Kun je je voorstellen wat jij er aan kennis uitgehaald moet hebben!

Comments are closed.